|
Etyka wydawnicza
Czasopismo Sztuka i Dokumentacja dzia�a w zgodzie z Kodeksem Post�powania Komitetu ds. Etyki Wydawniczej (Committee on Publication Ethics - COPE). Wszystkie strony zaanga�owane w proces publikacji (redaktorzy, autorzy, recenzenci i wydawca) powinny zapozna� si� ze standardami zachowa� etycznych stosowanymi w naszym czasopis�mie
Redakcja
1) Redaktor w czasopi�mie jest odpowiedzialny za decyzje, kt�re artyku�y przys�ane do redakcji powinny by� publikowane, a ponadto jest odpowiedzialny za wszystko, co zosta�o opublikowane w czasopi�mie. Przy podejmowaniu tych decyzji redaktor kieruje si� polityk� redakcyjn� czasopisma, jak r�wnie� wymogami prawnymi reguluj�cymi sprawy znies�awienia, naruszania praw autorskich i plagiatu. Przy podejmowaniu decyzji dotycz�cych publikacji redaktor mo�e konsultowa� si� z innymi cz�onkami redakcji i recenzentami. Redaktor powinien zachowa� normy przyj�te w publikacjach akademickich, wyklucza� praktyki nara�aj�ce normy etyczne i intelektualne, oraz zawsze by� gotowy do publikowania poprawek, wyja�nie�, anulowa� i przeprosin, je�li zajdzie taka potrzeba.
2) Redaktor powinien ocenia� nades�ane artyku�y pod k�tem zawarto�ci merytorycznej bez wzgl�du na ras�, p�e�, orientacj� seksualn�, przekonania religijne, pochodzenie etniczne, obywatelstwo lub upodobania polityczne autora (-�w). Redaktor nie ujawnia �adnych informacji o rozpatrywanym artykule nikomu poza autorem (-ami), recenzentami lub potencjalnymi recenzentami, a w okre�lonych przypadkach r�wnie� innymi cz�onkami redakcji lub Rady Naukowej.
3) Redaktor i ka�dy inny cz�onek redakcji nie mo�e ujawnia� �adnych informacji o nades�anej pracy nikomu poza autorem (-ami), recenzentami, potencjalnymi recenzentami, innymi konsultantami redakcyjnymi (np. t�umaczami lub korektorami j�zykowymi) i wydawc�.
4) Redaktor powinien d��y� do zapewnienia sprawiedliwej i merytorycznej recenzji. Przed rozpocz�ciem procesu rozpatrywania artyku�u redaktor powinien ujawni� ewentualne konflikty interes�w wynikaj�ce z konkurencji, wsp�pracy lub innych relacji i powi�za� z ka�dym z autor�w, firm lub instytucji zwi�zanych z artyku�ami proponowanymi do publikacji. W przypadku zaistnienia takich sytuacji redaktor w zamian powinien poprosi� wsp�redaktor�w lub innych cz�onk�w redakcji o podj�cie si� procesu rozpatrywania artyku�u i jego recenzji. Redakcja powinna wymaga� od wszystkich wsp�pracownik�w ujawnienia istotnych konflikt�w interes�w konkurencyjnych i publikowa� poprawki, gdy sprzeczne interesy zosta�y ujawnione po opublikowaniu artyku�u. Je�li to konieczne, powinny by� podj�te inne odpowiednie dzia�ania, np. wycofanie publikacji lub opublikowanie sprostowania.
Autorzy
1) Za autora artyku�u uznaje si� osob�, kt�ra znacznie przyczyni�a si� b�d� do powstania koncepcji pracy, b�d� do analizy i interpretacji danych; sporz�dzi�a pierwotn� wersj� tekstu lub dokona�a jego krytycznej oceny, wnosz�c znacz�cy wk�ad intelektualny; podj�a decyzj� o ostatecznym kszta�cie tekstu w wersji, w jakiej ma zosta� wydany. W przypadku ujawnienia, �e autor publikacji dopu�ci� si� zachowania nieetycznego - jak plagiat, fa�szowanie danych czy ponowna publikacja wydanej ju� uprzednio pracy b�d� jej cz�ci (tzw. autoplagiat) - Redakcja zwr�ci si� do niego z pro�b� o wyja�nienia, a nast�pnie podejmie odpowiednie kroki, przewidziane w wytycznych COPE. Na p�niejszym etapie post�powania mo�e to oznacza� zawiadomienie w�adz jednostki naukowej autora, odrzucenie danego artyku�u, a tak�e odmow� publikowania w czasopi�mie jakichkolwiek tekst�w autorstwa tej osoby.
2) Przed zg�oszeniem artyku�u nale�y wyeliminowa� zagro�enie dwoma rodzajami naruszenia etyki publikowania zwi�zanymi z autorstwem, okre�lanymi terminami ghostwriting (autorzy widma) i guest authorship (autorstwo go�cinne). Ghostwriting odnosi si� do sytuacji, kiedy osoba, kt�ra w znacz�cym stopniu przyczyni�a si� do powstania publikacji, nie figuruje jako jej autor lub te�, w przypadku wk�adu o charakterze �ci�le technicznym, niekwalifikuj�cym takiej osoby do miana autora, jej wk�ad nie jest w publikacji opisany. Guest authorship to sytuacja odwrotna, w kt�rej jaka� osoba wymieniona jest w publikacji jako autor, cho� jej wk�ad w powstanie tekstu jest niewystarczaj�cy lub wr�cz �aden.
3) Je�li w powstawaniu tekstu oraz poprzedzaj�cych je badaniach bra�a udzia� wi�cej ni� jedna osoba, w artykule nale�y umie�ci� informacj� o charakterze wk�adu (nie za� wk�adzie procentowym) ka�dego z autor�w (np. "Wk�ad poszczeg�lnych autor�w: X odpowiada za koncepcj� bada�; Y zgromadzi� dane. Autorzy wsp�tworzy�y pierwotny tekst artyku�u"; lub te�: "Poszczeg�lni autorzy z�o�yli nast�puj�ce deklaracje odno�nie do swojego udzia�u w procesie badawczym: koncepcja bada�: X; analiza danych: Y; tworzenie tekstu: X i Y"). Informacje te zostan� zamieszczone w opublikowanym tek�cie (np. w przypisach).
4) Zgodnie z wytycznymi COPE wszelkie zmiany informacji o autorstwie wymagaj� pisemnej zgody wszystkich autor�w. Zgod� tak� ka�dy z nich powinien wyrazi� oddzielnie, w li�cie elektronicznym skierowanym bezpo�rednio do redaktora naczelnego czasopisma. Zgoda ka�dego z autor�w na zmian� informacji o autorstwie sk�adanego do publikacji lub wydanego ju� artyku�u musi przybra� form� pisemnego o�wiadczenia. Obowi�zek podania jasnej przyczyny proponowanej zmiany (czy proponowanych zmian) oraz koordynowania interakcji mi�dzy autorami a redaktorem naczelnym spada na autora-korespondenta. Je�li autorom nie uda si� osi�gn�� porozumienia, powinni odwo�a� si� do w�adz rodzimej jednostki, w kt�rych gestii le�y podj�cie ostatecznej decyzji. Redakcja nie podejmuje si� uczestnictwa w tego rodzaju sporach. Je�li opisana tu procedura dotyczy opublikowanego ju� artyku�u, zmiana informacji o autorstwie odbywa si� w trybie publikacji nowego artyku�u zawieraj�cego korekt�.
Recenzenci
1) Recenzja pomaga redaktorowi w podejmowaniu decyzji o charakterze redakcyjnym i, poprzez komunikacj� redakcji z autorem, ma r�wnie� pom�c autorowi w poprawie artyku�u.
2) Recenzje powinny by� wykonane w spos�b obiektywny. Personalna krytyka autora jest niedopuszczalna. Recenzenci powinni jasno wyra�a� swoje opinie, u�ywaj�c przy tym odpowiednich argument�w na poparcie swoich tez.
3) Ka�da osoba zaproszona do recenzji, kt�ra nie czuje si� kompetentna do zrecenzowania artyku�u lub wie, �e nie zd��y wykona� tej recenzji we w�a�ciwym czasie, powinna niezw�ocznie powiadomi� redaktora tak, �eby ten m�g� poprosi� o recenzj� kogo� innego.
4) Ka�dy recenzowany artyku� musi by� traktowany jako dokument poufny. Nie mo�e on by� pokazywany lub omawiany z innymi osobami bez zezwolenia redaktora.
Konflikt interes�w
Do konfliktu interes�w dochodzi wtedy, kiedy autor (lub jednostka, kt�r� reprezentuje), recenzent albo redaktor zaanga�owany jest w ekonomiczne lub osobiste relacje, kt�re w nieodpowiedni spos�b wp�ywaj� na jego dzia�ania. Innymi, pokrewnymi okre�leniami tego zjawiska s�: konflikt zobowi�za� i konflikt lojalno�ci. Potencjalny jego wp�yw na os�d naukowy oscyluje mi�dzy znikomym a bardzo du�ym. Konflikt interes�w mo�e zachodzi� r�wnie� wtedy, gdy dotkni�ta nim osoba nie zdaje sobie z tego sprawy. Najoczywistsze przyk�ady konfliktu interes�w zwi�zane s� z relacjami ekonomicznymi, takimi jak zatrudnienie, otrzymywanie wynagrodze�, dokonywanie p�atnych konsultacji i ekspertyz. Sytuacje tego rodzaju nios� tak�e ze sob� najwi�ksze ryzyko podwa�enia wiarygodno�ci czasopisma, autor�w, a nawet bada� naukowych. Do �r�de� konfliktu interes�w mog� jednak zalicza� si� tak�e relacje osobiste czy wsp�zawodnictwo naukowe, zapatrywania polityczne lub intelektualne itp. Ka�dy autor oraz recenzent, w kt�rego przypadku wyst�puje jakiegokolwiek rodzaju konflikt interes�w, zobowi�zany jest zg�osi� ten fakt redakcji.
O�WIADCZENIE WYDAWCY
W przypadkach domniemanej lub sprawdzonej nierzetelno�ci naukowej, nieuczciwej publikacji lub plagiatu, wydawca, w �cis�ej wsp�pracy z redaktorem czasopisma, podejmie wszelkie w�a�ciwe �rodki w celu wyja�nienia sytuacji i wniesienia poprawek do okre�lonego artyku�u. Obejmuje to szybk� publikacj� erraty lub, w uzasadnionych przypadkach, pe�ne wycofanie pracy z czasopisma.
Komitet do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE - Committee on Publication Ethics) https://publicationethics.org/
|